Als uw fulltime werknemer langer werkt dan volgens zijn arbeidsovereenkomst is afgesproken, is er sprake van overwerk. In principe kan uw werknemer worden verplicht om over te werken als bedrijfsomstandigheden – van tijdelijke aard – daartoe aanleiding geven, tenzij dit uitdrukkelijk is uitgesloten. Hoe zit het met de betaling van overwerk in de vorm van een overwerktoeslag?
Geen wettelijke bepalingen Overwerktoeslag
In de wet staat niets over de betaling en de hoogte van een overwerktoeslag. Meestal wordt in een cao of in de arbeidsovereenkomst bepaald of en hoeveel bij overwerk moet worden betaald. Ook kan in plaats van een overwerktoeslag een tijd-voor-tijdregeling van toepassing zijn (compensatie van overgewerkte tijd met vrije tijd) of een combinatie van tijd-voor-tijd- en een overwerkvergoeding.
Overwerktoeslag ook voor parttimers?
Als een parttimer meer uren werkt dan is afgesproken, maakt hij geen overuren. Hij moet dan wel de meeruren betaald krijgen, maar de werkgever is geen overwerkvergoeding verschuldigd. In de meeste cao’s is geregeld dat er pas sprake is van overwerk als de werknemer meer uren werkt dan de normale arbeidsduur voor fulltimers. In dat geval geldt de overwerkregeling van fulltimers, ook als er geen cao van toepassing is.
ORT als overwerktoeslag?
Een onregelmatigheidstoeslag (ORT) geldt voor werk op onregelmatige arbeidstijden, zoals zaterdag, zon- en feestdagen of avond- en nachtdiensten. Ook de vroege ochtend (voor 06.00 uur) wordt als onregelmatige arbeidstijd beschouwd. Deze toeslag komt bijvoorbeeld voor in het ziekenhuiswezen, verzorgings- en verpleeghuizen en in industriële bedrijven. Het recht op een ORT is vaak in de cao of de arbeidsovereenkomst opgenomen. Soms wordt op een andere manier een toeslag geregeld, bijvoorbeeld in het rooster waarin de werkgever de arbeidstijden vastlegt. Bij de betreffende arbeidstijd kan dan het toeslagpercentage vermeld staan.
Hoogte overwerktoeslag
De hoogte van de overwerktoeslag kan variëren naar gelang het tijdstip waarop de werkzaamheden worden verricht. Een nachtdienstvergoeding is een (extra) vergoeding voor het werken gedurende de nachtelijke uren. De vergoeding is vaak een bepaald percentage van het uurloon. De nachtdienstvergoeding is brutoloon, waarover loonheffing en premies werknemersverzekeringen moeten worden ingehouden.
Overwerktoeslag en slaapdiensten/aanwezigheidsdiensten
Van slaapdiensten of aanwezigheidsdiensten is sprake als werknemers ’s nachts dienst hebben en deze diensten op het werk slapend mogen doorbrengen. Zulke diensten komen veel voor in de zorgsector en bijvoorbeeld bij de brandweer. Het Europese Hof heeft bepaald dat slaapdiensten gelden als werktijd. Ook wanneer de werknemer de hele nacht heeft kunnen doorslapen, heeft hij dus recht op loon over de ingeroosterde uren.
Overwerktoeslag en de Arbeidstijdenwet
De aanwezigheidsuren tellen volledig mee in het kader van de Arbeidstijdenwet. In 2007 is in deze wet een ruimere regeling voor aanwezigheidsdiensten ingevoerd. Met ingang van 1 februari 2008 zijn nieuwe regels van kracht met betrekking tot het aantal uren per aanwezigheidsdienst, het aantal opeenvolgende diensten en de rusttijd tussen twee diensten.